ZOEN NEWS

Enlightener of Mizo

LUNGLEI MLA TE QUO VADIS? (KHAWI KAWNG NGE AN ZAWH ANGA, TU LAM NGE AN ṬAN DAWN)


Author – Moses Lalrinchhana Chinzah
26.08.2025

PC SAWRKAR AH KHAN :
Kum 1981-a UT kan nih laia Pu Ṭhenphunga Sailo kaihhruai MPC Sawrkar hnuai ah khan Hnahthial khua chuan kum 1979 kuma khawtlang ṭangrual in Hnahthial College an lo din tawh chu Sawrkar hriatpuia College din phalna (Permission) dilin an khaw mipui an ṭang nâsa hle. A tirah Sawrkar lamin an lo phal lo nasa mai si a, Hnahthial khaw mipui an beidawng in an thinrim hle. Chutihlai chuan Hnahthial Bialtu MLA chu Pu Ellis Saidenga (Fam) a ni a, chutia a bial mipuite’n an duh leh awh êm êm a bial chhung mite pawh in an ṭangkai pui êm êm tur College din tura phalna sawrkar in a pe duh tlat lo mai chu Mizo pa tlawmngaihna leh dawhtheihna in a tlin lo a ni chêk ang chu.


May ni 18,1981-ah inkalpawhna kawng ṭha leh lirthei chuanna tur ṭha mumal pawh awm lovin Hnahthial Bialtu MLA Pu Ellis Saidenga hovin an khawtlang hruaitu Pu J Lalchhuana leh Pu Rinsanga te nen Aizawlah Pu Lalhmingthanga Minister leh Pu Malsawma Education Minister te va hmu turin an phei. Aizawl an va thlen a, an duh leh mamawh te an hrilh hnuah pawh thu lawmawm engmah hriattur leh hawn tur an dawng chuang lo. Bialtu MLA hova Bial mipuite tana fehchhuak te chu an beidawng in an lunghnur kher mai. Bei nge sei rûn dung tiin Hnahthial bialtu MLA in ngaihtuahna ama ropuina dinhmun pawh nghâwr nghíng dawt thei tu tur thuthlukna a siam ta! A bial mipui ten an duh leh awh ngawih ngawih pawh ama tel ve na sawrkar ngei in an pek theih si loh tak ah chuan chumi zan chuan Hnahthial khawtlang hruaitu Pu J Lalchhuana leh Pu Rinsanga te nen MLA ho chuan banna lehkha an ziak a, Chief Minister Pu Ṭhenphunga hnenah an thehlut ta a ni.


May ni 19,1981-ah Pu PB Rosanga Minister Inah Emergency Cabinet Meeting a zan la la in koh nghal a ni a, Hnahthial Bialtu MLA banna thehluh chungchang leh a chhan hi tlaivar deuh ṭhak in an ngaihtuah a ni.


A tuk khua a var hnuah Pu J. Lalchhuana leh Pu Rinsanga te chu Pu Rosanga, Minister (Pu Rosanga hi Pu Ellis Saidenga nuipuia patea a ni) In ah an zu leng leh a, Pu Rosanga chuan heti hian a lo kamkhat nghe nghe “Lalchhuan engnatinge Saidenga mimawl hi in lo fuihpawrh” tiin. Chumi tuk vek chuan MLA pakhat ban ai chuan an ti a niang chu THU LAWMAWM an dawng a, phur tak in Hnahthial Bialtu MLA hovin Hnahthial khaw mipuite hrilh hlan nghakhlel takin an haw a, Hnahthial khaw mipuite pawh in an lo nghakhlel hle mai a. An nghahlelh êm êm chu nghak chhuak in August Ni 10, 1981 khan College din phalna lehkha Sawrkar hnen aṭangin an hmu ta a ni.


Khatih hunlaia Hnahthial khaw mipuite’n an awh leh mamawh êm êm Sawrkar in a bengkhawn sak si loh kha an Bialtu MLA remhriatna leh huaisenna avangin an chang thei. Pu Ellis Saidenga’n banna a thehluh na kha Sawrkar khan pawm ta se, a nihna leh ropuina kha a hloh phah maithei, mahse chu pawh chu pawisa lovin a dinchhan a thlang tlingtu a bial Mipuite tan khan huaisen tak in a nihna pawh a hlan ngam, chu chuan amah a ti ropui zawk a, vawiin thleng hian amah awm tawh lo mahse Hnahthial khaw mipuite khian an theihngilh ngai lova a hming an la lam ri reng zawk a ni.


LUNGLEI MLA TE QUO VADIS?
NEP 2020 in a phut angin Mizoram-ah pawh State University tur sawirik a ni a, Sawrkar rorelna sang ber Assembly House ah pawh Bill putluh niin sawiho a, pawm tlan a ni tawh tih kan hre ṭheuh awm e. He State University kan neih tur hi Chhim lam mipuite tana a pawimawh zia leh mipuiin kan mamawh zia House ah ngei pawh Siaha Bialtu MLA Dr. K Beichhua leh Lawngtlai West Bialtu MLA Pu C. Ngunlianchunga te chuan Chhim lamin kan mamawh thu leh Chhim lam mipui zawng zawngte tana pan awlsam leh hmun laili ber Lunglei-ah ngei dah nise tiin House ah rawtna an thlen a ni. State University hi Lunglei in kan mamawh a ni satliah mai lova Mizorama zirna khairual leh hmasawnna insemzaina kawngah te, inkalpawhna ṭha leh infrastructure ṭha te, êng (electricity) ṭha leh thil hrang hranga hmasawnna Chhim mipuite tana rawn keng tel tur a ni. Chu zawng zawng aia pawimawh chu State University kan neih chuan mi harsa tak tak leh hmun hla tak tak aṭanga Aizawl khawpui tawt tawh lutuk kara sum tam tak senga in ek beng vek kher ngai lova kan kawt kai maia zirna sang zawk inchhawp belh tur hi kan thlakhlelh a, kan chanvo a ni ti tlat chunga kan neih ngei theihna tura mut mawh hnar mawh a kan neih a ṭul ta viau e.


Mizoram State University din a nih tur thu Assembly house ah sawiho a nih lai khan khing a chunga kan sawi Lawngtlai West leh Siaha bialtu MLA tih loh khi chuan Lungleia awm a ngaih thu leh a pawimawh zia sawi tur an hre miah lo kha a mak a ni! Lunglei MLA te aiawh a sawi ve bertu Lunglei West Bialtu MLA Pu T. Lalhlimpuia lah in Lungleia a awm kher a ngai lo tih hawi zawngin Aizawla a awm a ngaih thu zu han sawi daih pek a.


Kan Lunglei MLA bakah Chhimlam MLA zawng zawngte hi ṭanrual a hun viau e. A bik takin kan rulling MLA Lunglei lam chhuak hian State University Lunglei a dah a nih theih nan hian mawh la ngam ula, Hnahthial Bialtu MLA in Kum 1981 Social media pawh la awm hma daih tawh a, “inti lo a nih chuan ka bang mai ang” a tih a, a rilru zawng zawng sawrkarin an en hnuah a bang duh tak tak dawn a nih hi ti a, an thu an zûk leh a, an thil phut an tih hlawhtlin sak ang hian kan Lunglei MLA te hian State University hi Lunglei-ah dah a nih loh chuan ka bang ang tih hi in Bial mipuite tan ṭheuh han ti ve ngam ula, sawi liam mai mai lovin a takin nunpui bawk ula, sawrkar hi a nghíng dawt ngei ang. Sawrkar in kan thei lo bang mai rawh u, pawh ti se in din na ah dingnghet ula, Election kan nei leh dawn Independent pawn ding ula in nihna in hlan sak in bial mipuite hian an thlauthla hauh lovang che u, a hma aiin vote pawh in hmu hnem zawk ang. Tun issue ah hian Lunglei Mipuite’n kan thlir che u a, kan ngaichang ṭhup che u. Mipuite hian in hnung zui kan hreh hauh lo.


KHAWI KAWNG NGE IN ZAWH ANGA, TU LAM NGE IN ṬAN DAWN?


Author – Moses Lalrinchhana Chinzah
26.08.2025